Türk Dil Kurumu’na göre temettü, kazanç demektir. Temettü hissesi ise kar payı anlamına gelmekte. Kar payı kelimesinin ise Türk Dİl Kurumu karşılığı, “Bir işletmenin maliyet giderleri ve zararları çıkarıldıktan sonra kalan net karın pay senedi başına düşen bölümü; temettü hissesi”dir.

Temettü, kelime anlamı itibariyle kazanç demektir. Temettü hissesi ise kar payı anlamına geliyor. Borsa’da sık sık karşılaştığımız bu tabir, şirketlerin bir önceki dönem elde ettikleri net karın içinden ortaklarına ödeme yaptıkları kar payını ifade etmek için kullanılmaktadır. Kar payı dağıtmaya şirketlerin yönetim kurullarında karar verilir. Bir şirket çok karlı olduğu halde temettü dağıtmayabilir veya karı çok az olsa dahi kar payı dağıtabilir. Tabii ki zarar eden bir şirket kar payı dağıtamaz.

Özellikle borsada yatırım yapmak isteyen insanların bilmesi gereken konuların içinde en önemlilerinden biri temettüdür. Pek çok insan temettü kazancı elde etmek için birikimlerini borsada değerlendirirken “temettü emekliliği” için yatırımlarını borsada tutan insanlar düzenli olarak en çok kar payı ödeyen hisseler hakkında araştırma yapmaktadır. Bu sayfamızda temettü ile alakalı akla gelecek her türlü soruyu cevaplamayı amaçlıyoruz.

Aşağıdan Emrah Lafçı’nın “Temettü Nedir” videosunu izleyerek daha fazla bilgi edinebilirsiniz.

Temettü Hisseleri

Aslında her hisse senedi bir temettü hissesi adayıdır. Ancak çok az şirket elde ettiği karlardan kar payı ödemesi yapmakta. Bazı hisseler ise düzensiz temettü dağıtmaktadır. Örneğin bir şirket bir yıl kar payı ödemesi yapıyor, bir yıl yapmıyorsa bu şirket için “temettü hissesi” diyemeyiz. Temettü hisseleri dediğimiz zaman, her yıl düzenli olarak temettü ödemesi yapması gerekliliğini vurguluyoruz aslında.

Bir hissenin temettü verip vermeyeceği, bir önceki yılın bilançoları öğrenildiği zaman netlik kazanmaktadır. Düzenli periyotlarla karlılık durumlarını açıkladıkları için yaklaşık olarak tahmin edilebilmektedir. Ancak bu kar rakamları üzerine şirketlerin yönetim kurulları toplanarak karın ne kadarını “kar payı” olarak ortaklarına dağıtacaklarına karar verirler. Bu sebeple yaklaşık olarak şubat ayının ortalarında ödenecek temettü oranları netlik kazanmakta. Sonra da yılda kaç kere kar payı dağıtılacağı da karara bağlanmakta.

Ancak bunun dışında, yıl içindeki ara bilanço dönemlerinde kar oranları yüksek gelince, yılbaşını beklemeden temettü avansı dağıtma kararı da alabilirler. Kar payı avansı ödemesi, bir sonraki yıla bırakılmadan erkenden ödenen kar payıdır.

Temettü Tarihleri

Temettü hisseleri, yatırımcısı için karlı olabilmesi için düzenli olarak kar payı dağıtmanın da yanında, yüksek temettü verimliliğine sahip olmalıdır. Ayrıca ödeyeceği kar payını yıl içinde belli periyotlarla bölmeli ve dağıtımı buna göre yapmalıdır. Burası da daha çok “temettü emekliliği”ni düşünenleri ilgilendirmektedir. 

Temettü Takvimi sayfamızdan temettü tarihlerine bakabilirsiniz.

Temettü Emekliliği Nedir?

Temettü emekliliği, emekli maaşı alır gibi kar payı ödemesi alınmasına verilen bir isimdir. Özellikle, eskiden 3 aylık emekli maaşları alınırdı. Bunun gibi bazı hisseler 3 ayda bir kar payı dağıtabilmektedir. Bu şirketler genellikle temettü ödeme alışkanlığı olan şirketler olmasının yanında yüksek karlılık oranlarıyla da dikkat çekerler.

Borsa yatırımcısı olmanın en istikrarlı yöntemi olarak uzmanlar, düzenli birikim ile kişinin bütçesine uygun bir miktarda paranın aylık olarak, güçlü, istikrarlı ve temettü ödeme alışkanlığı olan şirketlere yatırılmasından geçtiğine inanıyorlar. Bu şirketlerden yüksek kar payı ödeyen ve bunu da yılda 4 kere ödemek üzere bölen şirketler en uygun emeklilik planları içindedir. Bu durumda şirketin bir önceki yıl elde etmiş olduğu karın, dörde bölünerek 3 ayda bir hissedarlarına dağıttıkları bir kar payı ödeme planıyla temettü emeklisi olabilirsiniz.

Ancak temettü emeklisi olabilmeniz için, yatırımınızın meblağı da çok önemlidir. Örneğin, 1000 liralık bir hisseye sahipseniz ve hissesinin yüzde 10’u büyüklüğünde temettü ödemesi yapan bir şirketse, alacağınız kar payı ödemesi 100 lira olacaktır. Bu durumda 10 bin liralık bir “temettü emeklilik maaşı” almak istiyorsanız hisselerinizin toplam değerinin de bu örnekten yola çıkarsak en az 100 bin lira olması gerekir. Tabii ki ödenen kar payı oranları da her yıl değişebilmektedir.

Temettü Nasıl Hesaplanır?

Temettü ödeme kararı şirketlerin genel kurullarında alınan bir karardır. Ödenecek kar payı ise iki şekilde gerçekleşebilir. Bunlardan ilki ve en bilineni, nakit ödeme şeklindedir. Nakit ödeme genel itibariyle “1 TL nominal değer” üzerinden duyrulur. Burada bahsi geçen fiyat, hisse başına fiyatlamadır. Ayrıca belirtilen meblağ üzerinden yüzde 15 oranında stopaj kesintisi de yapıldıktan sonra hesaba yatar. Firma, 1 TL nominal değer üzerinden değil de, hisse başına net veya brüt şekilde de ödenecek temettüyü duyurabilir.

Net olarak yatırılacağı duyrulan kar payı, vergilerden arındırılmış ve hisse sahibinin alacağı net kar payı ödemesini anlatır. Brüt ödemelerde ise yine yüzde 10 ila 15 arasında bir kesinti yapılır.

Temettü Hesaplamasına Bir Örnek

Nominal değer ise genellikle Borsa İstanbul’da 1 TL üzerinden belirtilir. Bu sebeple “1 lira nominal değerli pay başına kar payı ödeme fiyatı …. TL’dir” şeklinde bir ibare görürüz. Örneğin bir hisse senedinin ödediği 1 TL Nominal Paya temettü miktarı 25 lira olarak açıklandıysa. Bu her 1 liraya karşılık 25 lira verilmesi anlamına gelmiyor. Her bir hisse senedi kağıdının nominal değerinin 1 TL olduğu anlamına geliyor. Bu kar payı ödeme verimliliği Hisse senedinin fiyatı 250 liraysa yüzde 10 olarak gerçekleşmiştir.

Bazen ise nominal değer yerine doğrudan temettü ödeme fiyatı … TL’dir veya temettü oranı yüzde ….’dir şeklinde bir ibare de görürüz.

Yüzde olarak açıklanan kar payı oranı, o hissenin bir lot’unun yüzde kaçının temettü olarak ödeneceği anlamına gelir. Örneğin, X firmasına ait hisse senedinin fiyatı temettünün açıklandığı sırada 100 lira olsun. Yüzde 10 temettü ödenecekse pay başına 10 lira kar payı ödemesi yapılacak anlamına gelir. Sonra hissenin fiyatı artarsa oran değişmez. Yani ödenecek kar payı oranı artmaz. Açıklama esnasındaki oran esas kabul edilir. Temettü hesaplama işlemi bu şekilde yapılır.

Nominal Değer Nedir?

Nominal değer, bir kıymetin basılı olan değeri anlamına gelmektedir. Örneğin, Merkez Bankası’nın bastığı banknotlardan 100 TL’lik olan kağıt paranın nominal değeri 100 liradır. 100 liranın bir hisse senedi cinsinden, döviz cinsinden veya satın alma gücü açısından değeri sürekli değişebilir, enflasyona göre düşüp, deflasyona göre artabilir veya bir döviz cinsine göre değerini artırabilir veya azaltabilir. Ancak her durumda paranın değeri 100 lira olarak kalır.

Temettü Ödeyen Şirketin Fiyatı Ne Olur?

Temettü ödeyen şirketin fiyatı, ödediği temettü oranınca düşüş gösterir. Bu düşüş, net olarak ödenen fiyat mukabilince düşer. Örneğin hisse başına 5 liralık bir temettü ödemesi yapılırsa, şirketin kağıt fiyatı 5 lira düşüş gösterir. Bu fiyat 5 liranın hisse senedi oranı kadar düşük bir şekilde piyasanın açılmasına sebep olur, dolayısıyla gap bırakır. Ancak, teknik analizde bu açılış farkını gap olarak değerlendirmemek gerekir.

Örneğin, 50 liralık bir hisse senedinde 5 lira temettü ödemesi yapılırsa, şirket temettüyü ödediği gün 45 liradan işlem görmeye başlar. Bu da o gün eksi %10’la işlem görüyor gibi olur.

Sizin almış olduğunuz hisse senedinde ise alış maliyetiniz, pay başına ödenen temettü oranı kadar düşer. Dolayısıyla hisseyi daha ucuza satın almışsınız gibi olur. Ödenen temettü rakamı sizin elinize kar olarak geçer. Dolayısıyla kazancınız esas buradadır.

Temettü Açıklamasının Şirketin Borsadaki Fiyatına Etkisi Nedir?

Bir şirketin temettü ödeyeceğini açıklaması, bedelsiz sermaye artırımı yapacağını ilan etmesi, ara temettüler ödemesi veya düzenli olarak temettü ödemesi yapması şirketin aslında fiyatına doğrudan etki etmez. Hatta bir şirketin en çok temettü ödeyen şirketlerin arasında olması da buna etki etmez. Tabii ki yukarıda belirttiğimiz düşüşü saymazsak.

Peki, o halde temettü ödemenin ne anlamı var?

Öncelikle temettü ödemesi, şirketin mali varlığını yatırımcısıyla, ortaklarıyla paylaştığı anlamına geldiği için daha çok güven duyulmasına sebep olur. Ayrıca alınan temettü ile tekrar aynı hisseden alan yatırımcıların varlığı, dolaylı olarak sahip olduğu ortaklık oranını artıran kişilerin varlığı sebebiyle bu düşüş bazen kendisini kısa sürede amorti etmektedir.

Temettü ödeyen şirketler, hatta bunu bir alışkanlık haline getiren şirketler daha çok güven verirler. Bu da şirketin hisse senetlerinin daha çok alınmasına yol açar. Daha çok alınan hisse senetleri ise borsadaki değerini daha hızlı artırır. Olumlu haberlerden daha çok, olumsuz haberlerden ise olması gerekenden daha az etkilenir. Yani, temettü dağıtmak, şirketin bilançosundan nakit eksilttiği için bir zarar vermiş olsa da genel faydaya bakıldığı zaman bunu kısa zamanda avantaja çevirebilmektedir.

Temettü Avansı Nedir?

Temettü avansı, bir şirketin yıl başında ödemeyi taahhüt ettiği kar payını yıl içinde ödeyeceğini deklare ettiği tarihlerin dışında, bir de gelecek sene ödemeyi düşündüğü kar payını da erkenden yatırmasını ifade eder.

Daha net bir açıklamayla şöyle diyebiliriz; Şirketler, yıllık olarak açıkladıkları temettü ödemelerini, bir önceki senenin karını paylaştırmak üzere öderler. Ancak bilançolar, çeyreklik, yarım yıllık ve yıllık olarak hesaplanır. Yani her çeyrekte şirket bilançoları hakkında bilgi ediniriz. Yılın herhangi bir bilançosunda, elde edilen kar, beklentilerin üzerinde gerçekleşirse bu durum yıllık bilançoyu da pek tabii etkileyecektir.

Örneğin, Eylül ayında açıklanan 9 aylık bilanço, beklentilerin çok üstünde geldiğinde, önümüzdeki yıl daha fazla kar payı dağıtması beklenir. Şirket, bu dönemin karından kaynaklanan temettü ödemesini, yıl başını beklemeden daha önce ödeme kararını alabilir. Bu durumda, kar payını daha erken ödemiş, yani önümüzdeki yıl ödeyeceği temettü hissesinden avans vermiş sayılır. Buna, temettü avansı denir.

Temettü Ödemesi Nasıl Alınır?

Temettü ödemesi nakit olarak yapılır. İşlem yaptığınız aracı kurum veya banka aracılığıyla paranızı yatırım hesabınıza aktardıktan sonra hisse alabilirsiniz. Aldığınız hisseler için ödenen kar payı ise yine sizin yatırım hesabınıza aktarılır. Temettü ücretini normal banka hesabına geçirebilirsiniz. Bunun için ertesi günü beklemeniz gerekir. Ancak banka veya aracı kurumların kendi politikaları gereğince bu durum değişebilir.

Ancak işlem tıpkı, elinizdeki bir hisse senedini satarak nakit çekmek istediğiniz zamanki gibi işler. İsterseniz ödenen temettü ile hisse senedi sayınızı da artırabilirsiniz. Böylece bir sonraki temettü döneminde daha fazla kar payı ödemesi alabilirsiniz.

En Verimli Kar Payı Stratejisi Ne Olabilir?

Kısa vadeli işlemler yapıyorsanız, kar payı dağıtılması sizin için bir anlam ifade etmez. Çünkü kısa vadeli işlem hareketlerinde kar payı ödemeleriyle meydana gelen fiyat hareketleri daha çok elinizdeki hisse senetlerinin zarar ediyormuş gibi görünmesine sebep olur. Ancak, ileride temettü emekliliği gibi bir planınız varsa farklı stratejiler belirleyebilirsiniz.

Uzmanlar, borsanın genel itibariyle uzun vadeli bir yatırım aracı olduğu konusunda hemfikirler. Ancak kısa vadeli olarak da para kazanmak mümkündür. Tabii ki bu durum sizin risk iştehınızla doğrudan ilgilidir. Bu sebeple borsa hesabı açarken ne oranda risk alabildiğiniz test edilir. Buna bağlı olarak işlem yapmanıza izin verilir.

Risk iştahınıza göre en uygun stratejiyi, borsa hesabını açmış olduğunuz yatırım firmasındaki müşteri temsilcinize danışarak belirleyebilirsiniz. Burada yapmış olduğunuz testler, mali birikiminiz, piyasa ve pek çok değişken dikkate alınarak sizin için uygun bir strateji belirlenebilir.

Temettü emekliliği konusunda da benzer durum geçerlidir. Ancak düzenli bir birikimle borsadaki pay adedinizi artırmanız, aldığınız temettüleri de yine hisse sayısını artırmak için kullanmanız mantıklı bir gelecek yatırımıdır. Bu ifade bir yatırım tavsiyesi değil, temettüden yararlanma konusundaki stratejilerden biridir.

Temettü Verimi Nedir?

Temettü verimi, bir hisse senedinin ödediği kar payının, hissenin toplam değerine oranıyla bulunur. Örneğin, bir hisse senedinin fiyatı 100 lira ve 10 lira temettü ödemesi yapıyor diyelim. Bu durumda temettü verimi yüzde 10 olur. 10 liralık bir diğer hisse senedi de 2 lira temettü ödüyor diyelim. Burada temettü verimi yüzde 20 olarak gerçekleşir. Bir hisse senedi 10 lira, bir diğer hisse senedi 2 lira kar payı ödemesine rağmen, 2 lira ödeyenin temettü verimi, diğerinin 2 katıdır.

Temettü verimi yüksek olan şirketlerin karlılıkları da yüksektir. Şirket bir dönem için elde ettiği karlarını yatırımcılarıyla paylaşmadan önce bir miktar parayı ayırır. Bunlar zorunlu yedek akçe, vergiler ve bazı masraflardır. Bunları düşer ve geriye kalan para üzerinden kar payı ödemesi yaparlar. Bu sebeple temettü veriminin yüksek olması çok beklenen bir durum değildir.

Düzenli Temettü Ödeyenlere Dikkat

Temettü verimi çok yüksek olan şirketlerin her sene çok yüksek kar payı dağıtması beklenmez. Hatta bir sonraki sene kar payı ödemesi yapmayabilir bile. Bu sebeple şirketler tarafından yapılan açıklamaları da takip etmek gerekir. Örneğin son 10 yıl içinde bir yılda en yüksek temettüyü ödeyen şirket, 2018 yılından beri hiç kar payı ödemesi yapmadı. Rekor bu hissede olmasına rağmen ve hatta son 10 yılda ödenmiş temettü ortalamalarında ilk sırada yer almasına rağmen 6 yıldır hiç temettü ödemiyor.

Bunun için temettü stratejisini her yıl gözden geçirerek yatırım yapmakta fayda var.

Temettü Ucuzluk Skoru Nedir?

Temettü ucuzluk skoru, kar payı almak için uygulayacağınız stratejide dikkat edebileceğiniz faktörlerden biridir. Değişik kurumlar tarafından hesaplanarak servis edilirler.

Bir şirketin ucuz olup olmadığına bakmak için, fiyat/kazanç oranına ve piyasa değeri/defter değeri oranına bakıyoruz. Buradaki rakamlar ile borsa genelindeki rakamları veya en azından bu şirketin kendi sektöründeki ortalamalar ile karşılaştırarak o hissenin ucuz olup olmadığına karar veriyoruz.

Temettü ucuzluk skorunda da benzer bir hesaplama yapılır. Ancak farkı şudur, f/k ve pd/dd değerlerinin düşük olması veya 1’e yakın olması beklenir. Ancak kar payından yüksek verim almak için bu oranın yüksek olması gerekmektedir.

Bir şirketin fiyat kazanç oranı ne kadar düşükse ve piyasa değeri ile defter değeri birbirine ne kadar yakınsa, şirketin o kadar ucuz olduğu düşünülür. Dolayısıyla uzun vadeli olarak fiyatının yükselmesi beklenir. Tabii ki bu beklenti, şirketin temel analizine bakarak şekillenir. Şirketin mali tabloları güçlüyse ve karlılığı olan bir şirketse bu beklenir. Bu iki değerin, şirketin borsadaki fiyatına oranıyla da “temettü ucuzluk skoru” bulunur.

Yasal Uyarı: Bu sitede yazılan bilgiler, genel bilgilendirme amacı taşımaktadır. Kesinlikle yatırım tavsiyesi kapsamında değerlendirilmemelidir. Yatırım tavsiyesi kişiye özeldir ve herkesin gelir durumuna veya mali varlığına göre değişkenlik gösterir. Yatırım tavsiyesi verme yetkisi SPK tarafından aracı kurum olma vasfı verilen şirketlerin sorumluluğundadır. İçeriklerimiz, okuyucularızın aklındaki soruları giderme amacıyla kaleme alınmıştır.